W dniu 19 kwietnia 2024 roku słuchaczki i słuchacze SUTW mieli niecodzienną możliwość spaceru ulicami Kutna wspólnie z przewodnikiem Panem Maciejem Szymańskim. Wycieczkę rozpoczęliśmy przy jednym z najstarszych kutnowskich zabytków zwanym Dworkiem Modrzewiowym lub Dworkiem Chlewickich zbudowanym na przełomie XVII i XVIII w stylu klasycystycznym, a w poł. XIX w. został odbudowany
po pożarze. Obecnie jest siedzibą m.in. SUTW i TPZK.
Z dużym zainteresowaniem wysłuchaliśmy legendy o powstaniu miasta (Piotr z Kutnej Hory, który w 997 uciekł wraz z bratem biskupa Wojciecha z Czech do Polski), oraz najważniejszych faktów z historii naszego miasta. Kutno należy do bardzo starych osad – dokument z 1161 roku zobowiązujący m.in. mieszkańców do przekazywania dziesięciny na rzecz kolegiaty łęczyckiej. W 1386 r. nadano osadzie prawa handlowe,
a w 1432 r. prawa miejskie. W dniu 1 lipca 1504 Mikołaj z Kutna uzyskał dla miasta prawo zezwalające
na organizowanie jarmarku św. Wawrzyńca, co przyspieszyło rozwój miasta (rzemieślniczo-handlowy).
W 1750 r. król August III Sas polecił wybudowanie domu podróżnego (Pałacyk Pocztowy, zwany Pałacem Saskim), dzięki czemu znacznie wzrósł prestiż miasta. W wyniku II rozbioru Polski w 1793 r. Kutno znalazło się w zaborze pruskim. Wiek XIX był okresem rozwoju gospodarczego, co wiązało się z uruchomieniem połączeń kolejowych: w 1861 r. z Łowiczem, a w 1862 r. z Włocławkiem. W II połowie XIX w. miasto stało się ośrodkiem przemysłowym (głównie cukrowniczym) i handlowym (głównie zboże). W okresie międzywojennym powstały kolejne połączenia kolejowe, dzięki czemu Kutno stało się dużym węzłem komunikacyjnym.
Przewodnik opowiedział nam o udziale mieszkańców m.in: w powstaniu styczniowym w latach 1863–1864
(m.in. w walkach o Kutno–maj 1863 r.), wielkim strajku kolejarskim w 1905 r., w dniach 15-16 listopada 1914 r. podczas walk rosyjsko-niemieckich w tzw. bitwie pod Kutnem miasto poniosło znaczne straty w zabudowie,
w dniach 09–12.09.1939 r. w bitwie nad Bzurą, największej w kampanii wrześniowej, która opóźniła kapitulację Warszawy.
Dowiedzieliśmy się, że w okresie wrzesień–październik 1939 r. istniał tu niemiecki obóz przejściowy
dla jeńców polskich, w latach 1940–1944 – obóz przejściowy dla Polaków i Żydów.
W latach 1940–1942 istniało getto (ul. Mickiewicza) dla 8 tys. ludności żydowskiej, przewiezionych następnie
do obozu zagłady w Chemnie nad Nerem (stracono 6 tys. mieszkańców Kutna).
Przewodnik przekazał również ciekawe informacje o wybranych właścicielach miasta i ich zasługach: Kucieńscy (prawa handlowe i miejskie), Zamoyscy (nowy przywilej lokacyjny po pożarze i ożywienie rozwoju miasta), Mniewscy (fundator szpitala, Nowej Oberży i ratusza).
Kutno na przestrzeni wieków było niestety miejscem również kilku pożarów: w 1753 r. miasto zostało całkowicie zniszczone, spłonęły też akta miejskie, w tym przywilej lokacyjny miasta, w 1774 r. ma miejsce kolejny pożar, który można powiązać z licznymi przemarszami wojsk i niefrasobliwością żołnierzy,
w 1808 r. wybuchł wielki pożar, który zniszczył 180 domów oraz w 1843 r. pożar ulicy Królewskiej,
który pochłonął prawie wszystkie budynki, przetrwały jedynie dwie budowle – dzisiejsze Crocantino oraz MDM.
Podczas krótkiego spaceru (zimno i bardzo wietrznie) zobaczyliśmy lub tylko wysłuchaliśmy krótkich historii następujących zabytków: Dworek Chlewickich zwany Modrzewiowym, Dom Dochodowy Straży Ogniowej (obecnie CTMiT), Dom Naczelnika Miasta, ratusz (Muzeum Regionalne), Pomnik Józefa Piłsudskiego, Kościół św. Wawrzyńca, Hotel „Staropolski”, Pałac Gierałty (Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia
im. Karola Kurpińskiego), Willa Izaaka Holcmana (ul. Mickiewicza), Mauzoleum Mniewskich (Muzeum Bitwy nad Bzurą w parku im. Wiosny Ludów), Dwór Szomańskich (ul. Kościuszki), stary szpital im. Św. Walentego, Synagoga (wysadzona przez Niemców w 1942 r), kościół ewangelicko-augsburski, willa dr Troczewskiego, Kutnowski Dom Kultury.
Przewodnik nie omieszkał również wspomnieć o sławnych osobach, które gościły w naszym mieście
lub spędziły wiele lat a nawet zapisało się złotymi zgłoskami: król August III Sas podczas przejazdów
i noclegów w Pałacu Saskim, Napoleon Bonaparte – 4 stycznia 1807 r., Jan Henryk Dąbrowski w1809 r., Henryk Sienkiewicz – 5 stycznia 1904 w Teatrze Miejskim (CTMiT), Szalom Asz (pisarz żydowski,
miasto organizuje Festiwal Kultury Żydowskiej im. Szaloma Asza), Charles de Gaulle (w latach 1919-1921)
jako instruktor w składzie francuskiej misji wojskowej, generał broni Michał Rola-Żymierski, Bolesław Bierut, generał Karol Świerczewski w 1945 roku, Antoni Troczewski – lekarz, działacz społeczny i polityczny;
z jego inicjatywy wybudowano Strażacki Dom Dochodowy (obecnie CTMiT), powołano do życia pierwszą w Kutnie szkołę średnią – Szkołę Realną Polskiej Macierzy Szkolnej (przekształconej później
w LO im J. H. Dąbrowskiego), Stanisław Pokrzywnicki – lekarz, współtwórca polskiej szkoły anestozjologicznej, przeprowadził pierwszy raz w kraju znieczulenie za pomocą kurary (Kutno 1947 r.) oraz Bolesław Wituszyński – hodowca róż, laureat wielu nagród i odznaczeń, inicjator Jarmarku Różanego (obecnie Święto Róży).

Był to wspaniały spacer. Bardzo serdecznie dziękujemy Stanisławie Wasilewskiej, Zygmuntowi Pietrzykowskiemu i całej Radzie Słuchaczy za zorganizowanie edukacyjnej wycieczki po naszym mieście.
Tekst i zdjęcia: Teresa Gruszczyńska